Χάρης Κωφιάδης: Άνθρωπο που διαβάζει και δη συστηματικά, δεν τον φοβάμαι.

Χάρη καλωσόρισες στα Λογοτεχνικά Ταξίδια. Πες μας μερικά πράγματα για σένα να σε γνωρίσουμε καλύτερα.

Καλώς σας βρίσκω και καλώς σε βρίσκω κι εσένα προσωπικά. Χαίρομαι πολύ που βρισκόμαστε, έστω και κατά αυτόν τον τρόπο και θα ήθελα πριν από οτιδήποτε άλλο να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για την πρόσκληση! Τώρα σε ό,τι αφορά εμένα, νομίζω ότι είμαι μια πολύ κοινή φιγούρα. Είμαι 34 χρονών πλέον, παντρεμένος με τον έρωτα της ζωής μου τα τελευταία 6 χρόνια (αν και είμαστε μαζί περίπου 16) και έχω και μια κόρη 2 ετών -άλλος έρωτας αυτός. Η καταγωγή μου είναι από τη Θεσσαλονίκη και απασχολούμαι επαγγελματικά στο κομμάτι της γραφιστικής και του web design. Στον ελεύθερό μου χρόνο (εδώ γελάμε) προσπαθώ να στριμώξω τις βόλτες με τη μικρή, τη μουσική που δεν βγάζω από τα αυτιά μου σχεδόν ποτέ, το σκίτσο και τη συγγραφή. Α, είμαι και ταύρος με ωροσκόπο λέων απ’ ό,τι λένε τα άστρα. Πραγματικά, δεν είμαι καλός στο να με προλογίζω ή να μιλάω για μένα γιατί δεν βρίσκω κάτι πολύ ιδιαίτερο να πω. Σίγουρα δεν θα με “έγραφα” για να το θέσω διαφορετικά.

Η συγγραφή πως προέκυψε στη ζωή σου;

Τώρα αυτό θα ακουστεί κοινότυπο αλλά γράφω από αρκετά μικρός. Θα σου πω όμως ποια ήταν η αφορμή. Είχα μια φίλη που λες στο σχολείο, η οποία μια μέρα κατέφτασε περιχαρής και μου έδωσε ένα μάτσο σελίδες Α4 τυπωμένες. Ήταν μια ιστορία που ξεκίνησε να γράφει. Μέχρι τότε δεν ήξερα ότι ήταν κάτι που έκανε και ίσως δεν το γνώριζε κι εκείνη. Ζήλεψα πάντως, με την καλή έννοια και στήσαμε ένα παιχνιδάκι. Γράφαμε και οι δύο και παίρναμε τα κεφάλαια μαζί μας στο σχολείο και τα διαβάζαμε χιαστί. Κι ούτε θυμάμαι πόσο κράτησε αυτό το παιχνίδι αλλά για εμένα ήταν αρκετό για να κολλήσω το μικρόβιο. Από τότε δεν σταμάτησα πραγματικά ποτέ, αν και έχω κάνει μεγάλα διαλείμματα ενδιάμεσα.

Έκανες τα πρώτα σου συγγραφική βήματα στην πλατφόρμα Wattpad, όπως πολλοί από εμάς. Τι κέρδισες από εκεί και τι έχεις να πεις σε εκείνους που υποτιμούν την πλατφόρμα αυτή;

Πράγματι, και τι όμορφα που ήταν τότε. Προσπαθώ να μπαίνω ακόμη πού και πού αλλά για εμένα έχει κάπως χάσει από τη μαγεία της. Ή εγώ έγινα πιο ξενέρωτος...Δεν ξέρω. Όπως και να έχει, εγώ προσωπικά κέρδισα πολλά. Είχα τρομερή επαφή με ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό, το οποίο δεν δίσταζε να πει την άποψή του, να με συγχαρεί αλλά και να με διορθώσει. Βέβαια, ακόμη και αν ποτέ κανείς δεν υπήρξε ιδιαίτερα σκληρός -τουλάχιστον απέναντί μου- ακόμη και η απουσία σχολίων σε κάποιο κεφάλαιο/έργο κτλ μου έλεγε πολλά. Από την άλλη, ανοίχτηκα, πράγμα που ούτε συνήθιζα, ούτε μου ήταν εύκολο. Είναι μεγάλο πράγμα να εκθέτεις ένα κομμάτι σου, γιατί αυτό είναι τα γραπτά μας, και να δίνεις ελεύθερη πρόσβαση σε οποιονδήποτε. Και τέλος, ίσως το πιο σημαντικό, κέρδισα ανθρώπους που με συντροφεύουν ακόμη και σήμερα, με στηρίζουν, με αγαπούν και έχω την τιμή πολλούς από αυτούς να τους αποκαλλώ φίλους μου. Όσο για τους επικριτές, δεν τους καταλαβαίνω. Δεν βρίσκω τίποτα το αρνητικό σε μια πλατφόρμα που δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους να εκφραστούν, να εξερευνήσουν κομμάτια της προσωπικότητάς τους, να έρθουν σε επαφή με τη λογοτεχνία ακόμη και στις πιο άγουρες μορφές της. Υποτιμούν ίσως κάτι που δεν μπήκαν στη διαδικασία να γνωρίσουν; Ίσως…

Θεωρείς πως το wattpad έχει βγάλει καλούς συγγραφείς;

Φυσικά. Ήδη κάποιοι από αυτούς είναι αυτοί που αποκαλλώ φίλους μου όπως προείπα. Και άλλους όμως… Υπέροχες πένες που στην εποχή μας, με την έκδοση να έχει γίνει τόσο τρομαχτικά δύσκολη αν είσαι άσημος, θα κρατούσαν τα γραπτά τους στο συρτάρι, ή ακόμη χειρότερα, δεν θα έγραφαν. Γι αυτό σου λέω, αυτοί που υποτιμούν την πλατφόρμα δεν την έχουν ψάξει σωστά.

Ας μιλήσουμε για το πρώτο σου εκδοτικό εγχείρημα με τίτλο “Το όνομά μου είναι Σάντρα”. Μίλησέ μας γι’ αυτό το βιβλίο. Πως εμπνεύστηκες την ιδέα;

Δεν είναι ούτε το πρώτο, ούτε το μόνο βιβλίο που έχω γράψει. Όταν όμως βρέθηκα μπροστά στο ενδεχόμενο της έκδοσης, ήμουν πολύ σίγουρος πως με αυτό το βιβλίο ήθελα να ξεκινήσω και να συστηθώ στο κοινό. Ίσως γιατί δίνει αρκετά δυνατό στίγμα για το ποιος είμαι. Η Σάντρα λοιπόν είναι μια γυναίκα, που δεν είχε την τύχη ή την ευτυχία να γεννηθεί εξαρχής στο σωστό για εκείνη σώμα. Και αυτό δυστυχώς τα λέει όλα. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, πρώτος εγώ προσπάθησα να δω και να δείξω αντίστοιχα τις δυσκολίες που ενέχει κάτι τέτοιο σε επίπεδο οικογένειας, φιλίας, έρωτα αλλά και του κοινωνικού περίγυρου. Στην πραγματικότητα, είναι ένα κοινωνικό δράμα που αφορά τη διαφορετικότητα, την αποδοχή της ή μη και τη δύναμη που χρειάζεται για να διατηρήσεις το χαμόγελό σου, όταν όλα δείχνουν εναντίον σου. Είναι μια ιστορία συναισθηματικής ενηλικίωσης και ένα ψυχογράφημα όπως το χαρακτήρισε ένας πολύ καλός φίλος και συγγραφέας, σε μία από τις πιο αγαπημένες μου πρωταγωνίστριες.

Πόσο δύσκολη ήταν η συγγραφή του βιβλίου; Τι ήταν αυτό που σε δυσκόλεψε περισσότερο και πως το χειρίστηκες; Υπήρξαν φορές που σκέφτηκες πως μπορεί να έπεσες στα βαθιά με το θέμα που καταπιάστηκες;

Δύσκολη, ε; Δεν είναι μια λέξη που θα επέλεγα γιατί νιώθω ότι αφαιρεί κάτι από τη διαδικασία που λέγεται συγγραφή. Μην με παρεξηγείς, δεν εννοώ πως το έγραψα εύκολα σε καμία περίπτωση. Είναι ένα βιβλίο που χρειάστηκε αμέτρητες ώρες στη μελέτη του και πολύ λεπτό χειρισμό σε αρκετά σημεία για να μην προσβάλλω, έστω και άθελά μου, κανέναν. Επιπλέον, πρώτος εγώ δάκρυσα πάνω από τις ψηφιακές σελίδες. Με ζόρισε. Πολλά από τα κεφάλαια με άφησαν “στεγνό” συναισθημάτων και χρειάστηκε να απομακρυνθώ για λίγο προτού το ξαναπιάσω. Ένα ακόμη δύσκολο σημείο ήταν να καταφέρω να προβάλλω διαφορετικές οπτικές επί του θέματος, ακόμη και μεταξύ των χαρακτήρων που συντάσσονταν και στήριζαν τη Σάντρα, ώστε το αποτέλεσμα να διατηρεί τη ρεαλιστικότητά του, παρότι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά και να δώσω περισσότερες επιλογές στον εκάστοτε αναγνώστη να ταυτιστεί με την οπτική που ταιριάζει σε αυτόν, στο δικό του αξιακό σύστημα και τη δική του ιδεολογία.

Τώρα για τα βαθιά νερά που λες, ναι, το σκέφτηκα και το σκέφτομαι ακόμη. Και όλη μου η σκέψη πάνω σε αυτό έχει να κάνει με το αν θα θεωρηθεί πως εκμεταλλεύομαι καταστάσεις ή τις εμπειρίες μιας μερίδας ατόμων για το δικό μου όφελος, πως επιλέγω να μεταχειριστώ ένα ίσως αμφιλεγόμενο θέμα για να προκαλέσω συζητήσεις και αν στην τελική έχω δικαίωμα ή στέρεη βάση για να το κάνω, μη όντας μέλος της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ο ίδιος. Πρώτος εγώ έθεσα αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό μου. Ξέρεις πού κατέληξα με μια μικρή ενδοσκόπηση; Δεν έγραψα τη Σάντρα με σκοπό να οικειοποιηθώ την εμπειρία κανενός. Είναι μία εμπειρία από τις πολλές. Δεν έγραψα τη Σάντρα προσπαθώντας να πω σε οποιονδήποτε έχει παρόμοια βιώματα πως πρέπει να νιώθει/αισθάνεται/αντιδρά με συγκεκριμένο τρόπο ή πώς η δική μου αφήγηση αποτελεί μονόδρομο και κάποιου είδους θέσφατο. Είναι μία αφήγηση από τις πολλές. Και τέλος, δεν έγραψα τη Σάντρα με καμία ιδιότητα, πλην αυτής του ανθρώπου. Είναι ένας άνθρωπος και τον προσέγγισα με τη μεγαλύτερη αγάπη και τον μεγαλύτερο σεβασμό ως άνθρωπος. Οπότε απλά ελπίζω όλα αυτά να φανούν μέσα από το κείμενό μου.

Πιστεύεις πως το ελληνικό αναγνωστικό κοινό είναι έτοιμο να διαβάσει ένα βιβλίο με ένα τόσο ιδιαίτερο θέμα;

Ναι. Και στο λέω με αρκετά μεγάλη βεβαιότητα. Το κλειδί είναι στην ερώτησή σου συγκεκριμένα, όπου μου αναφέρεις το “αναγνωστικό” κοινό. Εγώ που λες, άνθρωπο που διαβάζει και δη συστηματικά, δεν τον φοβάμαι. Οι εν λόγω άνθρωποι, έχουν επιτρέψει επανειλλημένα σε συγγραφείς να εισβάλλουν στις σκέψεις και τα συναισθήματά τους και να αγγίξουν τις πιο ευαίσθητες χορδές τους. Και σίγουρα κανείς δεν διαβάζει μόνο για καταστάσεις και πρόσωπα με τα οποία να ταυτίζεται απόλυτα. Αυτός είναι τουλάχιστον ο δικός μου συλλογισμός. Τι να σου πω; Μπορεί να το βλέπω και λάθος αλλά εμπιστεύομαι πολύ τους αναγνώστες για να απαντήσω όχι. Και προς υπεράσπιση της θέσης μου, να αναφέρω ότι ήδη το έχουν διαβάσει άτομα σε διαφορετική ηλικιακή ομάδα και background από αυτά που εγώ θεωρούσα πως αποτελούν το target group της θεματολογίας μου και ο τρόπος που αγκάλιασαν τη Σάντρα ήταν συγκινητικός, το λιγότερο.

Πιστεύεις η θέση των ανθρώπων απέναντι στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, γενικά, θα αλλάξει κάποτε; Βλέπουμε ένα μεγάλο ποσοστό ακόμα να μην μπορεί να δεχτεί τη διαφορετικότητα. Γιατί, θεωρείς, υπάρχει αυτή η εχθρική στάση απέναντί τους;

Πιστεύω ότι ήδη αλλάζει. Ίσως όχι με τους ρυθμούς που θα ήθελα προσωπικά αλλά βλέπω μια τάση την οποία αξιολογώ ως θετική. Οι νεότερες γενιές, παρά τα αρνητικά που τους προσάπτουν συνεχώς, φαίνεται να έχει μεγαλύτερη “ανεκτικότητα” στο διαφορετικό, το οποίο στους παλαιότερους προκαλούσε συχνά κάτι σαν “δυσανεξία”. Το γιατί τώρα, είναι μεγάλη συζήτηση. Κάποιους απλά τους φοβίζει το άγνωστο ή είναι σκεπτικοί με την αλλαγή. Δεν τους κατηγορώ και δεν θεωρώ πως είναι αυτοί το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι αυτοί που για κάποιο λόγο πιστεύουν πως έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν και να επιβληθούν με τον οποιονδήποτε τρόπο στις επιλογές, τη ζωή και το σώμα του απέναντι. Δεν είμαι ψυχολόγος, μα αν μου επιτρέπεται να εικάσω κάτι, θα έλεγα πως αυτοί οι άνθρωποι που αντιδρούν με τέτοια εχθρικότητα έχουν κάποιου είδους κενό ή κάποια ανασφάλεια που θέλουν να καλύψουν, προσπαθώντας να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους σε μια θέση ηθικής ανωτερότητας ή μια θέση ισχύος εν γένει. Ίσως πάλι να μεγάλωσαν με την εντύπωση πως ο κόσμος είναι μια ταινία με τους ίδιους πρωταγωνιστές και ζουν σε ένα δικό τους ναρκισσιστικό ντελίριο. Όπως και να έχει, όλα αυτά δεν αποτελούν παρά μια δική μου εκτίμηση. Το σίγουρο είναι πως η ψυχανάλυση δεν αποτελεί πλέον ταμπού. Αν πιάνεις τον εαυτό σου να τρέφει έντονα αρνητικά συναισθήματα για κάτι που δεν σε αφορά/επηρεάζει/ζημιώνει άμεσα, ίσως πρέπει να το ψάξεις. Πολλοί θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτό, αμέσως ή εμμέσως.

Γιατί προτίμησες η πρώτη σου δουλειά να κυκλοφορήσει σε ηλεκτρονική μορφή κι όχι να κυνηγήσεις την έντυπη έκδοσή του;

Να και μια εύκολη ερώτηση. Ένα άτομο που εμπιστεύομαι πολύ μου μίλησε για την πλατφόρμα και για την Καρμέλα. Τα σχόλια ήταν πολύ θετικά και η διαδικασία που μου προτάθηκε φαινόταν απλούστερη και λιγότερο απρόσωπη από ό,τι με έναν κλασικό εκδοτικό. Εκεί άρχισα να το σκέφτομαι. Ταυτόχρονα, με το carmelasbooks δεν υπάρχει αυτοέκδοση, συνέκδοση και τα συναφή. Ή μπαίνεις γιατί κάποιος θεώρησε πως το αξίζεις ή δεν μπαίνεις. Και αυτό εμένα μου άρεσε γιατί δεν είχα και δεν έχω καμία πρόθεση να επωμιστώ το οποιοδήποτε κόστος με σκοπό να εκδοθώ. Εγώ ότι ήταν να πληρώσω για το έργο μου το πλήρωσα σε ώρες μακριά από τους δικούς μου, το πλήρωσα συναισθηματικά και το πλήρωσα πνευματικά. Παρόλα αυτά ο καταλυτικότερος παράγοντας ήταν η ίδια η Καρμέλα. Κάναμε μια συζήτηση προτού στείλω το έργο μου κι εκεί καταστάλαξα. Ήταν ένα πολύ εύκολο “κλικ” και προσωπικά είμαι άνθρωπος που επιλέγει ποιους συναναστρέφεται βάσει του τι μου βγάζει ο άλλος. Όσο μεγαλώνω θέλω να περνάω καλά, να νιώθω οικειότητα και να σχηματίζω σχέσεις, παντός είδους, που δεν μου προξενούν άγχος, πίεση ή πονοκέφαλο. Αυτά ένιωσα ότι θα πάρω εάν και εφόσον με επέλεγαν. Κι ένα μικρό spoiler, αυτά ακριβώς πήρα.

Πως ήταν η συνεργασία σου με το Carmela’s Books; Τι γεύση σου άφησε σαν πρώτη εμπειρία στο χώρο των εκδόσεων;

Άψογη συνεργασία και το εννοώ με όλη τη σημασία της λέξης. Ένιωσα πως δουλέψαμε μαζί για να βγάλουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και με έκαναν να αισθάνομαι ασφαλής. Από την άλλη, δεν θα μπορούσα να μην είμαι και ευγνώμων για τον τρόπο που αγκάλιασαν ένα έργο με ένα τόσο ιδιαίτερο θέμα όπως προείπες κι εσύ. Δεν είμαι σίγουρος αν πολλοί θα το τολμούσαν. Και σεβασμός από τους συντελεστές. Όλοι όσοι ήρθαμε σε επαφή κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του βιβλίου, έδειξαν απίστευτο σεβασμό τόσο σε εμένα όσο και στο έργο μου. Εν ολίγοις, οι άνθρωποι με έκαναν να αισθάνομαι σίγουρος πως εκεί έξω θα κυκλοφορήσει το έργο μου όπως το είχα οραματιστεί εγώ, κάνοντας ταυτόχρονα ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να διασφαλιστεί η ποιότητά του. Και να σημειώσω εδώ πως πρόκειται να κυκλοφορήσει σύντομα και στα αγγλικά, από την ίδια την πλατφόρμα. Δεν νομίζω ότι πολλοί συγγραφείς έχουν αυτή την ευκαιρία.

Να περιμένουμε κάτι από σένα στη συνέχεια; Ετοιμάζεις κάτι νέο για εμάς τους αναγνώστες σου;

Φυσικά. Αν και θέλω να δώσω στη Σάντρα τον χρόνο που πρέπει και τον χρόνο που της αξίζει, έχουμε ήδη πάρει το πράσινο φως για το επόμενο και δουλεύω πάνω σε αυτό εντατικά. Θα είναι κάτι πολύ διαφορετικό αυτή τη φορά. Ίσως ακόμη και λίγο πιο πικάντικο. Το σίγουρο είναι ότι όποιος με γνώρισε μέσα από τη Σάντρα, δεν θα ξέρει απο πού του ήρθε. Βέβαια δυστυχώς, δεν μπορώ να πω πολλά γιατί βρισκόμαστε σε ένα αρχικό στάδιο αλλά υπόσχομαι να μην το καθυστερήσω πολύ.

Είσαι και αναγνώστης, εκτός από συγγραφέας; Βρίσκεις το χρόνο να διαβάσεις και τι είδος λογοτεχνίας προτιμάς;

Ω, ναι είμαι και αναγνώστης. Μάλιστα για μία αρκετά μεγάλη περίοδο ασχολήθηκα, ερασιτεχνικά, και με τη βιβλιοκριτική. Τότε διάβαζα μανιωδώς ό,τι έπεφτε στα χέρια μου. Διάβαζα στο λεωφορείο, στο σπίτι, σε αίθουσες αναμονής...Οπουδήποτε και οτιδήποτε. Μέχρι σύγχρονη ποίηση και κλασικά μυθιστορήματα διάβασα, που δεν είναι τα πρώτα ως είδη στις προτιμήσεις μου αναγνωστικά. Τέτοια όμως ήταν η όρεξή μου να διαβάσω, που δεν κοιτούσα τίποτα. Και γνώρισα και πάρα πολλούς αξιόλογους συγγραφείς στη διαδρομή. Και εκτίμησα πολύ και τους Έλληνες συγγραφείς που δυστυχώς δεν χαίρουν της προβολής που τους αξίζει πολλές φορές. Μιλάμε για εξαιρετικά ταλέντα. Τώρα οι ρυθμοί μου αναγνωστικά είναι σημαντικά χαμηλότεροι αλλά δεν έχω σταματήσει. Αγαπημένα είδη θα έλεγα πως είναι η φαντασία, το μυστήριο και το κοινωνικό δράμα. Παρεμπιπτόντως, έτσι για να δώσω ένα μικρό στοιχείο, το έργο που λέγαμε πριν ότι ετοιμάζω δεν ανήκει σε κανένα από τα τρία.

Χάρη σε ευχαριστώ από καρδιάς για το χρόνο σου κι εύχομαι τα καλύτερα για σένα και τη δουλειά σου. Κλείνοντας, θα ήθελες να στείλεις κάποιο μήνυμα στους αναγνώστες σου;

Ένα μήνυμα στους αναγνώστες μου… Θα ήθελα να τους πω να κρατάνε την καρδιά τους ανοιχτή και να κρίνουν τους ανθρώπους από τα λόγια, τις πράξεις και τις προθέσεις τους και όχι από πράγματα που βρίσκονται εκτός του ελέγχου τους. Όμως, αν διάβασαν τη Σάντρα και βρήκαν στην καρδιά τους μια θέση για εκείνη, τότε νομίζω δεν έχει νόημα να τους πω τίποτα από όλα αυτά. Είναι ήδη σε πολύ καλό δρόμο. Τους στέλνω μόνο την αγάπη και την ευγνωμοσύνη μου.

Όσο για εσένα, σε ευχαριστώ από καρδιάς για την πολύ όμορφη συνέντευξη, για τον χρόνο και το βήμα που μου δίνεις να μιλήσω για πρώτο μου αυτό βιβλίο και μια πολύ σημαντική θεματική.

Το βιβλίο του Χάρη μπορείτε να το βρείτε στο www.carmelasbooks.com

Οι φωτογραφίες είναι από την προσωπική συλλογή του Χάρη .