Σκόνη στον χρόνο

Σκόνη στον χρόνο

Γιάννης Γλύκας

Εκδοσεις Πνοή

Ένα βιβλίο που βιώνεις την καθε του σελιδα. Το «Σκόνη στον χρόνο» του Γιάννη Γλύκα ανήκει αναμφίβολα σε αυτή την κατηγορία. Είναι ένα έργο που δεν απευθύνεται μόνο στη λογική, αλλά κυρίως στην καρδιά. Ένα βιβλίο που δεν επιδιώκει απλώς να διηγηθεί μια ιστορία, αλλά να μας βυθίσει σε έναν κόσμο όπου η Ιστορία συναντά το ανθρώπινο συναίσθημα, όπου οι μεγάλοι πόλεμοι και οι επαναστάσεις δεν αποτελούν απλά γεγονότα, αλλά σκηνικό μέσα στο οποίο πάλλονται ζωές, επιθυμίες, έρωτες και απώλειες.

Το ιστορικό πλαίσιο του βιβλίου είναι πλούσιο και ουσιώδες. Από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Οκτωβριανή Επανάσταση έως τον Εθνικό Διχασμό, ο συγγραφέας μας μεταφέρει σε μια εποχή βαθιάς αναταραχής και μεταβολών. Ωστόσο, εκεί που άλλοι ίσως θα βάραιναν το κείμενο με πληροφορίες και ιστορικά δεδομένα, ο συγγραφέας επιτυγχάνει κάτι σπάνιο δηλαδή ισορροπεί ανάμεσα στην ιστορική αφήγηση και το συναίσθημα, δημιουργώντας ένα σύνολο που ρέει σαν ποτάμι· ήσυχο εκεί που χρειάζεται, χειμαρρώδες όταν το επιβάλλουν οι στιγμές.

Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκονται τρεις ήρωες, τρεις ψυχές που μοιάζουν να γεννήθηκαν για να διασταυρωθούν μέσα στη δίνη της εποχής. Η Αριάδνη, κόρη μιας ομογενειακής οικογένειας στην Οδησσό, βλέπει τον κόσμο της να καταρρέει μέσα σε μια στιγμή. Η αναγκαστική φυγή της, η προσπάθεια να οι πάρει την ζωή της στα χέρια της, η διαρκής πάλη ανάμεσα στη μνήμη και το τώρα, τη συνθέτουν ως έναν χαρακτήρα εξαιρετικά ανθρώπινο και βαθιά συγκινητικό.

Ο Δημήτρης, Χιώτης στρατιώτης, εκπροσωπεί το αγωνιζόμενο σώμα και την αγωνιώσα ψυχή του λαού μέσα στις φλόγες της ιστορίας. Δεν είναι απλώς ένας ήρωας είναι ένας άνθρωπος με φόβους, πόνο, αλλά και πείσμα. Μια φιγούρα που κουβαλά τη μοίρα της γενιάς του.

Και τέλος, η Αμαλία, η Αγγλίδα νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού, αποτελεί τον σύνδεσμο ανάμεσα στους κόσμους, εκείνη που τολμά έναν έρωτα πέρα από σύνορα, γλώσσες και προκαταλήψεις. Η παρουσία της φωτίζει το έργο με τρυφερότητα και αγάπη, αλλά και με μια ώριμη κατανόηση της ανθρώπινης ζωής.

Οι ιστορίες των τριών αυτών ανθρώπων μπλέκονται με μαεστρία, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό από πόνο, αγάπη, νοσταλγία και ελπίδα. Η αφήγηση κινείται ανάμεσα στη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη, τη Χίο, την Οδησσό, δημιουργώντας ένα ψηφιδωτό ζωής, ιστορίας και πολιτισμών. Οι τόποι δεν λειτουργούν απλώς ως σκηνικό· αναπνέουν, πάλλονται, γίνονται κι αυτοί χαρακτήρες της ιστορίας.

Αυτό που κάνει το βιβλίο πραγματικά ξεχωριστό είναι η γραφή του . Η γλώσσα του είναι λυρική αλλά ποτέ πομπώδης. Τρυφερή, αλλά όχι γλυκερή. Πλούσια σε εικόνες που ξεδιπλώνονται στον νου του αναγνώστη. Οι διάλογοι του είναι λιτοί, ουσιαστικοί, με ρυθμό που κρατά την προσοχή και με μια εσωτερικότητα που προσθέτει βάθος στους χαρακτήρες. Ο συγγραφέας αγαπά τους ήρωές του, τους παρακολουθεί με στοργή, τους αφήνει να πληγωθούν, να παλέψουν, να αλλάξουν. Και αυτή η αγάπη μεταφέρεται αβίαστα στον αναγνώστη.

Είναι σπάνιο ένα μυθιστόρημα να καταφέρνει να παντρέψει την ιστορία με τον έρωτα, την προσωπική μοίρα με τη συλλογική μνήμη, χωρίς να προδώσει καμία από αυτές τις διαστάσεις. Το «Σκόνη στον χρόνο» το πετυχαίνει με τρόπο υποδειγματικό.

Όταν έκλεισα το βιβλίο, έμεινα για ώρα σιωπηλή. Με εκείνη τη σιωπή που αφήνουν πίσω τους μόνο τα αληθινά έργα.

Γιατί, τελικά, όπως γράφει και ο ίδιος ο συγγραφέας:

«Τι είμαστε; Λίγη σκόνη και αγάπη στον χρόνο.»

Αναμένω με ειλικρινή ανυπομονησία το επόμενο έργο του Γιάννη Γλύκα. Αν το «Σκόνη στον χρόνο» είναι μια ηχηρή θετική ένδειξη καλής γραφής κατ' εμέ, τότε έχει ακόμη πολλά και σπουδαία να μας προσφέρει.

Και είμαι βέβαιη πως θα τα προσφέρει.

@booksenses